در سال 1973، دانشمندی به طور تصادفی با درختی عجیب در جنگل های بارانی آمازون برخورد کرد، برخلاف هر چیزی که تا به حال دیده بود. حدود 20 فوت قد داشت و میوه های نارنجی ریزش شبیه فانوس های کاغذی بود. او نمونه‌هایی از برگ‌ها و میوه‌های گیاه جمع‌آوری کرد، اما تمام دانشمندانی که به آنها نشان داد تا سرشان را بخارانند - نه تنها نتوانستند گیاه را به‌عنوان گونه‌ای که قبلاً توسط دانشمندان توصیف شده بود شناسایی کنند، بلکه حتی نتوانستند آن را شناسایی کنند. آن را یک گونه جدید اعلام کردند، زیرا نمی توانستند تشخیص دهند که متعلق به چه خانواده ای است.اما در یک مطالعه جدید در مجله Taxon، دانشمندان DNA این گیاه را تجزیه و تحلیل کردند و تعیین کردند که این گیاه به کجا متعلق به شجره درختان است و در نهایت نامی را به معنای «راز مانو» به آن دادند.
"وقتی برای اولین بار این درخت کوچک را دیدم، در حالی که در مسیر جنگلی منتهی به ایستگاه مزرعه ای بودم، این میوه بود - که شبیه فانوس چینی نارنجی رنگ و آبدار در هنگام رسیدن با چندین دانه بود - که مرا جلب کرد. توجه، "رابین فاستر، دانشمندی که در ابتدا گیاه مرموز را در پارک ملی مانو در پرو جمع آوری کرد، متصدی بازنشسته موزه فیلد شیکاگو و اکنون محقق موسسه تحقیقات گرمسیری اسمیتسونیان، می گوید. "من واقعاً فکر نمی کردم خاص باشد، به جز این واقعیت که دارای ویژگی های گیاهان در چندین خانواده مختلف گیاهی بود و به طور منظم در هیچ خانواده ای قرار نمی گرفت. معمولاً می توانم با یک نگاه سریع به خانواده بفهمم، اما لعنتی. اگر بتوانم این یکی را قرار دهم."
فاستر تنها کسی نبود که نتوانست آن را بفهمد.نانسی هنسولد، گیاه شناس در موزه فیلد، به یاد می آورد که او یک نمونه خشک شده از گیاه را بیش از 30 سال پیش به او نشان داد. "من در سال 1990 در موزه فیلد برای کار آمدم و رابین این گیاه را به من نشان داد. و من سعی کردم با استفاده از خصوصیات فنی کوچک مانند جوشاندن تخمدان های گل ها و عکس گرفتن از گرده ها و بعد از همه اینها، آن را شناسایی کنم. او به یاد می آورد، ما هنوز نمی دانستیم. "این واقعا مرا آزار داد."
این گیاه اسرارآمیز سال ها در هرباریوم موزه فیلد، کتابخانه ای از نمونه های گیاهی خشک شده بود، اما هنسولد و همکارانش آن را فراموش نکردند. او می‌گوید: «وقتی گیاهی دارید که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را در یک خانواده قرار دهد، ممکن است از شکاف‌های علمی بیفتد. من به آن علاقه داشتم. تیم در نهایت کمک هزینه ای برای مطالعه این گیاه دریافت کرد که توسط هیئت زنان موزه فیلد تامین شد و جستجو ادامه یافت.
تیم تلاش کردند تا DNA گیاه را با استفاده از نمونه های خشک شده تجزیه و تحلیل کنند، اما زمانی که این کار موثر نبود، از پاتریشیا آلوارز-لوایزا، دانشمندی که در پارک ملی مانو کار می کند و سال ها صرف نظارت بر آن کرده است، کمک گرفتند. جنگل وجود دارد، برای پیدا کردن یک نمونه تازه از گیاه.او این کار را کرد و زمانی که محققان در فیلد آن را در آزمایشگاه DNA پریتزکر موزه تجزیه و تحلیل کردند، از آنچه پیدا کردند شوکه شدند.
«وقتی همکارم ریک ری آن را سکانس کرد و به من گفت متعلق به چه خانواده ای است، به او گفتم که نمونه باید آلوده شده باشد. به هیچ وجه، نمی توانستم آن را باور کنم..
تحلیل DNA نشان داد که نزدیکترین خویشاوندان این گیاه مرموز از خانواده Picramniaceae بودند که برای گیاه شناسان بسیار مهم بود زیرا حداقل در نگاه اول هیچ شباهتی به نزدیکترین خویشاوندان خود نداشت. هنسولد می‌گوید: «با نگاهی دقیق‌تر به ساختار گل‌های کوچک، متوجه شدم، اوه، واقعاً شباهت‌هایی دارد، اما با توجه به شخصیت‌های کلی آن، هیچ‌کس آن را در آن خانواده قرار نمی‌داد.»
محققان نمونه هایی را برای وایت توماس، متصدی بازنشسته باغ گیاه شناسی نیویورک و متخصص در Picramniaceae فرستادند. "وقتی بسته را باز کردم و به نمونه ها نگاه کردم، اولین واکنش من این بود که "چه جهنمی؟" توماس، نویسنده اصلی مقاله در Taxon می‌گوید: «این گیاهان شبیه هیچ چیز دیگری در خانواده نبودند."بنابراین تصمیم گرفتم با دقت بیشتری نگاه کنم - وقتی به گل های ریز 2-3 میلی متری نگاه کردم، همه چیز سر جای خود قرار گرفت."
با DNA که سرانجام نشان داد این گیاه به چه خانواده ای تعلق دارد، محققان توانستند نام علمی رسمی آن را Aenigmanu alvareziae بگذارند. نام جنس، Aenigmanu، به معنای "معمای مانو" است، در حالی که نام گونه به افتخار پاتریشیا آلوارز-لوایزا است، که اولین نمونه های مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل ژنتیکی را جمع آوری کرد. (شایان ذکر است که در حالی که Aenigmanu alvareziae برای دانشمندان جدید است، مدت زیادی است که توسط مردم بومی Machiguenga استفاده می شده است.)
محققان می گویند که در نهایت دریافت یک طبقه بندی علمی برای Aenigmanu alvareziae می تواند در نهایت به محافظت از جنگل های بارانی آمازون در مواجهه با جنگل زدایی و تغییرات آب و هوایی کمک کند.
"گیاهان به طور کلی مورد مطالعه قرار نمی گیرند. به خصوص گیاهان جنگل های استوایی. به خصوص گیاهان آمازون. و به ویژه گیاهان در قسمت بالایی آمازون.فاستر می گوید: برای درک تغییراتی که در نواحی استوایی رخ می دهد، برای محافظت از آنچه باقی مانده است، و برای احیای مناطقی که از بین رفته اند، گیاهان پایه و اساس همه چیزهایی هستند که در آنجا زندگی می کنند و مهم ترین آنها برای مطالعه هستند. بهترین راه برای سازماندهی اطلاعات در مورد آنها و جلب توجه به آنها است. یک گونه نادر ممکن است به خودی خود برای یک اکوسیستم مهم نباشد، اما در مجموع آنها به ما می گویند آنجا چه می گذرد."
